การขับเคลื่อนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน เป้าหมายที่ 5 ในระดับจังหวัด:
การส่งเสริมความเสมอภาคระหว่างเพศและเสริมสร้างฐานข้อมูลในประเทศไทย
บทนำ
ประเทศไทยมีความก้าวหน้าในการบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDG) ในทุกมิติ แต่อย่างไรก็ตามผลลัพธ์และข้อมูลบางประการเมื่อเปรียบเทียบกับตัวชี้วัดของเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDG) แล้วไม่ได้มีการจัดเก็บรวบรวมอย่างเป็นระบบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเป้าหมายที่ 5 ด้านความเสมอภาคระหว่างเพศ ซึ่งส่งผลให้เกิดความท้าทายในการรายงานผล SDG ระดับชาติและการวัดความก้าวหน้าในการส่งเสริมความเท่าเทียมทางเพศในประเทศไทย การส่งเสริมความเสมอภาคทางเพศและการเพิ่มขีดความสามารถของสตรีและเด็กหญิงในประเทศไทย เช่นเดียวกับในหลายประเทศทั่วโลกยังคงเป็นภารกิจที่สำคัญ ในขณะที่เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนที่ 5 (SDG 5) เป็นแนวทางสำคัญในการดำเนินงานระดับโลกในเรื่องนี้ การบรรลุเป้าหมายดังกล่าวจำเป็นต้องมีการปรับกลยุทธ์ให้เหมาะสมกับบริบทและความท้าทายเฉพาะของแต่ละจังหวัดซึ่งแนวคิดนี้เรียกว่า "การขับเคลื่อนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน เป้าหมายที่ 5 ในระดับจังหวัด" (SDG 5 Localisation) ซึ่งมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อเส้นทางของประเทศไทยสู่ความเสมอภาคทางเพศ
การขับเคลื่อนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน เป้าหมายที่ 5 ในระดับท้องถิ่น (SDG 5 Localisation) หมายถึงการนำกรอบเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนมาใช้ให้เหมาะสมกับบริบทของประเทศไทย โดยคำนึงถึงปัจจัยต่าง ๆ เช่น บรรทัดฐานทางวัฒนธรรม ความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจและสังคม และความแตกต่างทางภูมิภาค ซึ่งจะมีส่วนช่วยให้สามารถกำหนดแนวทางที่ตรงเป้าหมายเพื่อแก้ไขปัญหาและอุปสรรคที่แตกต่างกันในแต่ละชุมชนทั่วประเทศ
สำหรับประเทศไทย การขับเคลื่อนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน เป้าหมายที่ 5 ในระดับจังหวัด (SDG 5 Localisation) ให้ข้อดีหลายประการ ได้แก่ การทำให้มาตรการและนโยบายระดับชาติมีความสอดคล้องกับบริบทจังหวัดมากขึ้น ซึ่งช่วยเพิ่มประสิทธิภาพและความเหมาะสมของมาตรการเหล่านั้น นอกจากนี้ยังช่วยให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในระดับจังหวัด เช่น องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น องค์กรชุมชน และภาคประชาสังคม มีส่วนร่วมและความรับผิดชอบในการขับเคลื่อนความเสมอภาคทางเพศ ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญต่อความก้าวหน้าอย่างยั่งยืน
นอกจากนี้ การขับเคลื่อนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน เป้าหมายที่ 5 ในระดับท้องถิ่น (SDG 5 Localisation) ยังสามารถช่วยผลักดันการเปลี่ยนแปลงทางสังคมในวงกว้าง ไม่เพียงแต่ในเรื่องความเสมอภาคทางเพศ แต่ยังรวมถึงประเด็นที่เกี่ยวข้อง เช่น ความยากจน การศึกษา สุขภาพ และความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อม การบูรณาการมุมมองด้านเพศสภาพเข้ากับแผนพัฒนาที่กว้างขึ้นจะช่วยให้ประเทศไทยสามารถสร้างการเติบโตที่ครอบคลุมและสร้างสังคมที่เป็นหนึ่งเดียว ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อประชาชนและชุมชนทั่วประเทศ
ท่ามกลางบริบทนี้ บทบาทขององค์กรต่าง ๆ เช่น กองทุนประชากรแห่งสหประชาชาติ (UNFPA) องค์การสหประชาชาติเพื่อความเสมอภาคทางเพศและการเสริมพลังสตรี (UN Women) และโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (UNDP) มีความสำคัญอย่างยิ่ง UNFPA, UN Women และ UNDP ในการขับเคลื่อนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน เป้าหมายที่ 5 ในระดับจังหวัด (SDG 5 Localisation) โดยการให้ความช่วยเหลือทางเทคนิค การส่งเสริมความตระหนัก และการเสริมสร้างศักยภาพ โดยทำงานร่วมกับหน่วยงานภาครัฐ องค์กรภาคประชาสังคม และภาคีอื่น ๆ เพื่อสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อความเสมอภาคทางเพศและการเสริมพลังสตรีและเด็กผู้หญิงในระดับจังหวัด
ความเป็นมา
ประเทศไทยมีความก้าวหน้าอย่างมีนัยสำคัญในการส่งเสริมความเสมอภาคทางเพศและการเพิ่มขีดความสามารถของสตรีและเด็กผู้หญิงในช่วงหลายทศวรรษที่ผ่านมา อย่างไรก็ตาม แม้จะมีความก้าวหน้า ความเหลื่อมล้ำทางเพศยังคงมีอยู่ ซึ่งเป็นความท้าทายต่อเป้าหมายการพัฒนาของประเทศ
บรรทัดฐานทางวัฒนธรรม ทัศนคติทางสังคม และความไม่เท่าเทียมกันเชิงโครงสร้าง ยังคงส่งผลกระทบต่อสถานะของสตรีและเด็กผู้หญิงในด้านต่าง ๆ ของชีวิต รวมถึงการศึกษา การจ้างงาน การดูแลสุขภาพ และการมีส่วนร่วมทางการเมือง แม้ว่าจะมีการปฏิรูปกฎหมายและดำเนินนโยบายเพื่อส่งเสริมความเสมอภาคทางเพศ แต่ผลกระทบที่เกิดขึ้นยังแตกต่างกันไปตามแต่ละภูมิภาคและชุมชน
ความจำเป็นในการมีข้อมูลที่ครอบคลุมและทันสมัยเกี่ยวกับตัวชี้วัดด้านเพศได้รับการยอมรับมากขึ้นว่าเป็นปัจจัยสำคัญในการกำหนดนโยบายและแผนงานที่มีหลักฐานสนับสนุน อย่างไรก็ตาม ความพยายามในการเก็บรวบรวมข้อมูลยังคงเผชิญกับอุปสรรค เช่น ระบบข้อมูลที่กระจัดกระจาย วิธีการที่ไม่สอดคล้องกัน และข้อจำกัดด้านทรัพยากร ซึ่งส่งผลให้เกิดช่องว่างในการทำความเข้าใจและติดตามความก้าวหน้าในการบรรลุเป้าหมายความเสมอภาคทางเพศ
ภายใต้บริบทนี้ แนวคิดการนำเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนข้อที่ 5 (SDG 5) มาปรับใช้และขับเคลื่อนในระดับท้องถิ่นถือเป็นแนวทางเชิงกลยุทธ์ในการรับมือกับความท้าทายเหล่านี้ การปรับเป้าหมายระดับโลกให้เข้ากับบริบทท้องถิ่นนั้น มีจุดมุ่งหมายเพื่อเพิ่มความเกี่ยวข้อง ประสิทธิผล และการมีส่วนร่วมของโครงการความเท่าเทียมทางเพศในประเทศไทย ซึ่งรวมถึงการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในท้องถิ่น การส่งเสริมความร่วมมือ และการใช้ประโยชน์จากแนวทางแก้ไขปัญหาที่นำโดยชุมชนเพื่อผลักดันวาระเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนข้อที่ 5 (SDG 5)
UNFPA เป็นหน่วยงานหลักของสหประชาชาติที่มุ่งสร้างโลกที่ทุกการตั้งครรภ์เป็นที่ต้องการ ทุกการคลอดปลอดภัย และศักยภาพของเยาวชนทุกคนได้รับการพัฒนาอย่างเต็มที่ UNFPA ประจำประเทศไทยในฐานะประธานร่วมของคณะทำงานด้านเพศภาวะ (GTG) ของทีมงานสหประชาชาติประจำประเทศไทยร่วมกับ UN Women ส่งเสริมสิทธิและทางเลือกสำหรับประชากรทุกกลุ่ม โดยเฉพาะผู้หญิง ผู้ชาย กลุ่ม LGBTQ+ และเยาวชน ให้เข้าถึงบริการและข้อมูลด้านสุขภาพทางเพศและอนามัยเจริญพันธุ์ รวมถึงการวางแผนครอบครัว ตลอดจนส่งเสริมความเท่าเทียมทางเพศเพื่อยุติความรุนแรงทางเพศ แผนยุทธศาสตร์ใหม่ของ UNFPA (2565-2568) มุ่งเน้นผลลัพธ์การเปลี่ยนแปลงสามประการ ได้แก่ ให้ทุกคนเข้าถึงการวางแผนครอบครัว ลดการเสียชีวิตของมารดา และการยุติความรุนแรงด้วยเหตุแห่งเพศและแนวปฏิบัติที่เป็นอันตราย ด้วยการทำงานในรูปแบบการพัฒนาชีวิตทุกช่วงวัย
กองทุนประชากรแห่งสหประชาชาติ (UNFPA) ประเทศไทย องค์การเพื่อการส่งเสริมความเท่าเทียมระหว่างเพศและเพิ่มพลังของผู้หญิงแห่งสหประชาชาติ (UN Women) ประเทศไทย และโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (UNDP) ประเทศไทย ตระหนักถึงความสำคัญของขับเคลื่อนเป้าหมายที่ยั่งยืน เป้าหมายที่ 5 ในระดับจังหวัด (SDG 5 Localisation) เพื่อเร่งความก้าวหน้าสู่ความเท่าเทียมทางเพศและการเพิ่มพลังของผู้หญิง ผ่านความร่วมมือกับหน่วยงานภาครัฐ องค์กรภาคประชาสังคม และผู้มีส่วนได้ส่วนเสียอื่นๆ UNFPA UN Women และ UNDP สนับสนุนโครงการที่มุ่งเสริมสร้างศักยภาพของผู้มีบทบาทในท้องถิ่น ปรับปรุงกลไกการเก็บข้อมูล และผนวกมุมมองด้านเพศภาวะเข้าสู่นโยบายและโครงการพัฒนา
ขณะที่ประเทศไทยมุ่งหน้าสู่การบรรลุความเท่าเทียมทางเพศและวิสัยทัศน์ของวาระการพัฒนา 2573 การนำ SDG 5 มาปรับใช้ในระดับจังหวัดถือเป็นกลยุทธ์สำคัญที่จะรับรองว่าจะไม่มีใครถูกทิ้งไว้ข้างหลัง โดยการตอบสนองความต้องการและลำดับความสำคัญที่เฉพาะเจาะจงของชุมชนที่หลากหลาย ประเทศไทยสามารถสร้างสังคมที่มีความครอบคลุมและเท่าเทียมมากขึ้น ซึ่งทุกคนมีโอกาสที่จะเติบโตและมีส่วนร่วมในการพัฒนาที่ยั่งยืน
วัตถุประสงค์ของงาน:
- สร้างความตระหนักรู้และความเข้าใจ: เพิ่มความเข้าใจเกี่ยวกับ เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน เป้าหมายที่ 5 (SDG 5) และความเกี่ยวข้องกับกิจกรรมหรือโครงการด้านการพัฒนา และเน้นย้ำความสำคัญของความเท่าเทียมทางเพศต่อการพัฒนาที่ยั่งยืนในระดับจังหวัด
- ส่งเสริมการมีส่วนร่วมและความเป็นเจ้าของ จากทุกหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง: สร้างการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในระดับจังหวัด รวมถึงองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้นำชุมชน และองค์กรภาคประชาสังคม ให้มีความเป็นเจ้าของเชิงรุกในการนำเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน เป้าหมายที่ 5 (SDG 5) มาปรับใช้ในระดับจังหวัด เพื่อให้มั่นใจว่าการริเริ่มต่างๆ สอดคล้องกับบริบทและความต้องการของจังหวัดนั้นๆ
- เสริมสร้างขีดความสามารถและทักษะของเจ้าหน้าที่และพันธมิตรที่เกี่ยวข้อง: เสริมสร้างศักยภาพของผู้มีบทบาทในจังหวัดในการนำ เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน เป้าหมายที่ 5 (SDG 5) มาปรับใช้ โดยจัดการฝึกอบรมเกี่ยวกับการเก็บข้อมูลด้านเพศภาวะ การวิเคราะห์ และการใช้ตัวชี้วัดสำหรับการวางแผนและการกำหนดนโยบายที่มีประสิทธิผล
- ส่งเสริมความร่วมมือและการเป็นพันธมิตร: สร้างความร่วมมือที่เข้มแข็งระหว่างหน่วยงานต่างๆในระดับจังหวัดรวมทั้งระดับท้องถิ่น หน่วยงานสำคัญของสหประชาชาติ และผู้มีส่วนได้ส่วนเสียอื่นๆ เพื่อส่งเสริมแนวทางที่ประสานงานกันและครอบคลุมหลายภาคส่วนในการส่งเสริมความเท่าเทียมทางเพศและ ป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน เป้าหมายที่ 5 (SDG 5) ในระดับจังหวัด
- เร่งรัดความก้าวหน้าของ SDG 5 ในระดับประเทศ: เสริมสร้างความร่วมมือระหว่างหน่วยงานระดับประเทศและระดับจังหวัด เพื่อขยายแนวปฏิบัติที่ดี สนับสนุนการบูรณาการ SDG 5 เข้ากับนโยบายและโครงการที่เกี่ยวข้อง ส่งเสริมแนวทางที่สอดคล้องกันในการขับเคลื่อนความเสมอภาคทางเพศและยุติความรุนแรงด้วยเหตุแห่งเพศทั่วประเทศ รวมทั้งผลักดันให้บรรลุเป้าหมาย SDG 5 ในระดับประเทศ.
รูปแบบงาน:
การประชุมเชิงปฏิบัติการแบบผสมผสาน (Hybrid) ในครั้งนี้ มีผู้เข้าร่วมประมาณ 100 คน เข้าร่วม ณ ห้องประชุม (On-site) ประกอบด้วย ผู้แทนจากกระทรวงสำคัญต่าง ๆ ได้แก่ กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม สำนักงานสถิติแห่งชาติ และ หน่วยงานปกครองส่วนท้องถิ่น พร้อมด้วย องค์กรภาคประชาสังคม (CSOs) และผู้แทนจาก 5 จังหวัดนำร่อง ได้แก่ เชียงราย อุดรธานี นครราชสีมา ภูเก็ต และปัตตานี รวมถึง ตัวแทนจากหน่วยงานสหประชาชาติ (UN Agencies) และ ภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้องในกรุงเทพมหานคร นอกจากนี้จะมีผู้แทนระดับจังหวัดจาก 71 จังหวัด ประกอบด้วย ผู้แทนจากหลายกระทรวง โดยอยู่ภายใต้การนำของผู้ว่าราชการจังหวัดและสำนักงาน พม. จังหวัด เข้าร่วมประชุมระบบทางไกล (Online ทาง Zoom)
องค์กรร่วมจัดงาน:
กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ กระทรวงมหาดไทย UNFPA ประเทศไทย UN WOMEN ประเทศไทย และ UNDP ประเทศไทย และเข้าร่วมโดยผู้แทนจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องตามที่ได้กล่าวไปข้างต้น ทั้งในระดับประเทศและระดับภูมิภาค
ผลลัพธ์ที่คาดหวัง:
-
- การแนะนำวิธีปฏิบัติในการเก็บข้อมูลที่แยกเพศที่เป็นมาตรฐาน: การฝึกอบรมจะมอบกรอบมาตรฐานสำหรับการเก็บข้อมูลด้านเพศภาวะให้แก่จังหวัดต่างๆ ซึ่งสามารถปรับให้เข้ากับบริบทจังหวัดได้ กรอบนี้จะกำหนดตัวชี้วัดที่สำคัญและวิธีการในการเก็บข้อมูลด้านเพศภาวะที่เกี่ยวข้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน เป้าหมายที่ 5 (SDG 5) การพัฒนาและปรับปรุงกรอบนี้ในขั้นสุดท้ายควรมีความร่วมมือกับกระทรวงมหาดไทยและกระทรวงการพัฒนาสังคมฯ อาจผ่านคณะทำงาน เพื่อให้มั่นใจว่ากรอบมาตรฐานด้านการเก็บข้อมูลตอบสนองความต้องการของจังหวัดและมีความเกี่ยวข้องกับบริบทของแต่ละจังหวัด
- การระบุขั้นตอนการดำเนินการเบื้องต้นสำหรับการขับเคลื่อนเป้าหมายที่ยั่งยืน เป้าหมายที่ 5 ในระดับจังหวัด: แม้ว่าแผนปฏิบัติการระดับจังหวัดสำหรับการนำ SDG 5 มาปรับใช้อาจไม่สามารถพัฒนาได้อย่างสมบูรณ์ในระหว่างการฝึกอบรมเนื่องจากเวลาที่จำกัด แต่การประชุมจะวางรากฐานสำหรับการสร้างแผนเหล่านี้ โดยในระหว่างการฝึกอบรมผู้เข้าร่วมจะระบุประเด็นสำคัญด้านความเท่าเทียมทางเพศในจังหวัดของตน และจะได้รับแนวทางสำหรับการวางแผนปฏิบัติการ การสนับสนุนให้เกิดการติดตามผลอาจมีส่วนช่วยกระทรวงมหาดไทยและกระทรวงการพัฒนาสังคมฯ ในการมอบหมายให้สำนักงานจังหวัดรับผิดชอบพัฒนาแผนปฏิบัติการโดยละเอียดหลังการฝึกอบรม
- การเพิ่มความตระหนักรู้และการเสริมสร้างขีดความสามารถ: การฝึกอบรมจะเพิ่มความเข้าใจของผู้เข้าร่วมเกี่ยวกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน เป้าหมายที่ 5 (SDG 5) ความสำคัญ และความเกี่ยวข้องกับการพัฒนาท้องถิ่น ซึ่งจะเสริมสร้างขีดความสามารถของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียระดับจังหวัดในการนำ SDG 5 มาปรับใช้ผ่านแนวทางที่ตอบสนองต่อเพศภาวะ ทำให้พวกเขาสามารถนำความรู้ที่ได้รับระหว่างการประชุมไปใช้ในการทำงานได้
- การเสริมสร้างความร่วมมือและพันธมิตร: การประชุมจะส่งเสริมความร่วมมือและการเป็นพันธมิตรเบื้องต้นระหว่างองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หน่วยงานสหประชาชาติ และภาคประชาสังคม วางรากฐานสำหรับความพยายามร่วมกันในอนาคต พันธมิตรเหล่านี้จะมีความสำคัญต่อกระบวนการนำไปปรับใช้อย่างต่อเนื่อง รวมถึงการเก็บข้อมูล การติดตาม และการดำเนินการริเริ่มในการขับเคลื่อนเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืน เป้าหมายที่ 5 (SDG 5) ในระดับจังหวัด
จังหวัดนำร่องที่เสนอ: เชียงราย อุดรธานี นครราชสีมา ภูเก็ต และปัตตานี เป็นกลุ่มแรกของจังหวัดนำร่อง โดยพิจารณาจากการมีส่วนร่วมในการริเริ่มการขับเคลื่อนเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืน (SDGs) ในระดับจังหวัดผ่านโครงการของ UNDP ประเทศไทย และความพร้อมของผู้ว่าราชการจังหวัดในการเป็นผู้นำความพยายามด้านความเท่าเทียมทางเพศ
